Etkin bir iç kontrol sistemi kuruna bir işletmede;

• Faaliyet ve operasyonlarda verimlilik sağlanır
• Üretilen finansal tablolara güven artar
• İşletme içinde ve işletme dışında koyulan kanunlar ve kurallara uyum artar
• İç kontrol sistemi etkin olan bir işletmede çalışan ve yönetim tarafından gerçekleştirme ihtimali ola hile ve suiistimaller minimum seviyeye iner.

İç kontrol;

• Yönetim kurulu, yöneticileri ve çalışanları tarafından yönlendirilen,
• Operasyonların etkinliği ve verimliliği,
• Mali raporlama sisteminin güvenirliliği,
• Yasal düzenlemelere uygunluk sağlamayı amaçlayan ve
• Makul güvence sağlamak için tasarlanmış
• İş süreçleri içinde yer alması nedeniyle sistem olarak nitelendirilen kavramdır. 

Bir işletmede İç kontrol sisteminin eksikliğinin olası sonuçları; meydana gelen varlık kaybı, işletme yönetimi tarafından alınan hatalı kararlar, işletmede meydana suiistimaller, gelir kaybı ve işletmenin amaçlarına ulaşamamak olarak belirtilebilir.

İç Kontrol Sisteminin Özellikleri;

• İç kontrol bir süreçtir
• İç kontrol insanlar tarafından gerçekleştirilir
• İç kontrolün gerçek amacı insanı kontrol değil, iş sürecini kontrol etmektir.
• İç kontrolü kurma ve etkinliğini değerleme işletme yönetiminin sorumluluğundadır
• İç kontrolden sadece “kabul edilebilir –makul- güvence vermesi beklenir kesinlik veya garanti beklenmez
• Her işletmenin yöneticileri ister farkında olsun ister olmasın yazılı veya yazılı olmayan mutlaka bir iç kontrolü vardır.

İç Kontrolün temel unsurları Muhasebe Kontrolleri ve Yönetsel Kontrollerdir.

Yönetsel Kontroller, organizasyon planına uyumu özendiren ve faaliyetlerin verimliliğini iyileştirmeyi amaçlayan kontrollerdir.

Muhasebe kontrolü, genel olarak yetkilendirme ve onaylama, kayıt tutma ve muhasebe raporlarının hazırlanması gibi görevler ile varlıkların korunması için yapılan varlıklar üzerindeki fiziki kontroller gibi faaliyetlerin sürdürülmesine yönelik iç kontrol faaliyetleridir.

Etkin bir iç kontrol için gerekli temel ilkeler; görevlerin ayırımı ilkesi, kıymet hareketlerinin yetkilendirilmiş olması ilkesi, uygun belgeleme ve muhasebe kayıt düzeninin var olması ilkesi, varlıkların ve muhasebe kayıtlarının fiziki koruması ilkesi, bağımsız mutabakatların yapılması ilkesidir.

Şirketlerde İç Kontrollerin Yeterliliğini Belirleyen Faktörler, şirketin organizasyon yapısı ve yetkilendirme sistemi, politikaları ve yazılı prosedürleri, insan kaynakları yönetimi,  muhasebe sistemi ve mali kontrolü,  bütçe ve yönetim raporlama sisteminden oluşmaktadır. Söz konusu temel unsurların iç kontrol ilkeleri ile uyumlu olması, iç kontrollerin yeterliliğini belirler.

Dünya’da iç kontrol sistemi uygulamasının anayasası olarak adlandırılan, COSO modeline göre, operasyonel etkinlik ve verimlilik, güvenilir mali raporlama ve mevzuata uygunluğun sağlanmasında iç kontrollerin beş temel bileşene göre yapılanması öngörülmüştür. Bunlar;

• Kontrol ortamı,
• Risk değerlendirmesi,
• Kontrol faaliyetleri,
• Bilgi ve iletişim,
• izlemedir